Stara Wieś, znana w języku niemieckim jako Altdorf, to miejsce o bogatej historii, które niegdyś funkcjonowało jako niezależna wieś. Dziś jednak, jest częścią miasta Pszczyna, co czyni ją interesującym obszarem do odkrycia dla osób zainteresowanych dziedzictwem kulturowym.
Ta zmiana statusu administracyjnego nie umniejsza jednak wartości Starej Wsi, która wciąż zachowuje swoje unikalne cechy i urok.
Historia
Wczesna historia Starej Wsi jest osadzona wokół niewielkiego gródka oraz drewnianego kościółka, które były fundamentem dla rozwoju pierwotnej osady znanej jako Pszczyna. Osada ta wyłoniła się przed oficjalną lokacją miasta, która miała miejsce w drugiej połowie XIII wieku. Pewne zmiany zaszły na terytorium późniejszego Górnego Śląska, gdzie na koniec XIII wieku miała miejsce intensywna akcja osadnicza znana jako łanowo-czynszowa. W tym czasie to właśnie w Starej Wsi zaczęto budować nowe zabudowania, które charakteryzowały się odmiennym stylem niż starsza osada z kościołem pod wezwaniem św. Jadwigi.
Po raz pierwszy Stara Wieś została wzmiankowana w dokumentach w 1408 roku jako Aldedorf. Wówczas w dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich, wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego i napisanym w języku czeskim, miejscowość została określona jako Starowes. W kolejnych latach miejscowość pojawiała się w różnych formach, takich jak Aldendorff (w 1536 roku), Aldendorf (w 1572 roku), a w XVIII i XIX wieku jako Aldorf. Po I wojnie światowej, w okresie międzywojennym, miejscowość funkcjonowała pod nazwą Starawieś.
Znany kościół, który już około 1200 roku był obecny w tej okolicy, podporządkowany został parafii w Pszczynie i przeszedł wiele przebudów na przestrzeni wieków. W listopadzie 1598 roku miała miejsce wizytacja kościelna przeprowadzona przez archidiakona krakowskiego, Krzysztofa Kazimierskiego, na zlecenie biskupa Jerzego Radziwiłła. Z tego okresu zachowało się sprawozdanie, w którym zaznaczono, że kościół w Antiqua Villa był w posiadaniu protestantów.
Decyzja o przynależności państwowej Starej Wsi została podjęta na podstawie plebiscytu po I wojnie światowej. Z 1135 głosujących, 740 osób (65,3%) opowiedziało się za Polską, a 411 (34,7%) za Niemcami. Ostatecznie część wsi wokół kościoła św. Jadwigi została przyłączona do Pszczyny. Niestety, we wrześniu 1939 roku, w wyniku działań wojennych nastąpiło zniszczenie kościoła. Miejscowość włączono w granice III Rzeszy.
Po II wojnie światowej, w dniu 1 grudnia 1945 roku, pozostałą część Starej Wsi dołączono do miasta. W 1981 roku utworzono w Starej Wsi samodzielną parafię. Istnieje także Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Pszczynie, która rozszerza tradycje religijne tego regionu. Zygmunt Orlik w swojej monografii na temat Starej Wsi podaje, że w latach 1990-1998 miejscowość istniała jako jedno z trzynastu sołectw Gminy Pszczyna. Jednak 1 stycznia 1999 roku, w wyniku decyzji administracyjnej, Stara Wieś utraciła status sołectwa i stała się ponownie dzielnicą Pszczyny. Co istotne, informacje te nie zostały odnotowane w Dzienniku Ustaw ani w innych oficjalnych publikacjach, a sam Orlik nie przedstawia źródeł tych informacji.
Przypisy
- Z. J. Orlik, 2000, s. 520.
- Z. J. Orlik, 2000, s. 66.
- Z. J. Orlik, 2000, s. 20.
- Z. J. Orlik, 2000, s. 18.
- Z. J. Orlik, 2000, s. 16.
- Z. J. Orlik, 2000, s. 13.
- Z. J. Orlik, 2000, s. 12.
- Ludwik Musioł. Dokument sprzedaży księstwa pszczyńskiego z dn. 21.02.1517 r. „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. R. 2, s. 235–237, 1930.
- ks. dr Maksymilian Wojtas: Akta wizytacji dekanatów bytomskiego i pszczyńskiego dokonanej w roku 1598 z polecenia Jerzego Kardynała Radziwiłła, Biskupa Krakowskiego. Katowice: Towarzysztwo Przyjaciół Nauk na Śląsku, 1938, s. 107.
- Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27.11.1945 o podziale powiatu pszczyńskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22.12.1945 r., Nr. 34, Poz. 454)
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice i osiedla":
Siedlice (Pszczyna) | Osiedle Powstańców Śląskich (Pszczyna)Oceń: Stara Wieś (Pszczyna)