Dwór „Ludwikówka” to znaczący przykład architektury klasycystycznej, który znajduje się przy ul. Chopina w Pszczynie. Obiekt ten, znany również pod niemiecką nazwą Schloss Ludwigswunsch, jest zabytkową budowlą o charakterze dworu szlacheckiego.
W przeszłości pełnił funkcję rezydencji książąt pszczyńskich, natomiast obecnie stanowi własność prywatną. Dwór został wpisany do rejestru zabytków byłego województwa katowickiego, co potwierdza jego znaczenie historyczne oraz architektoniczne. Został zarejestrowany pod numerem A/537/65, a data wpisu to 7 lutego 1966 roku.
Obiekt przeszedł gruntowne renowacje w latach 2008–2010, co pozwoliło na zachowanie jego pierwotnego uroku i architektonicznych detali, co czyni go istotnym punktem na mapie Pszczyny.
Położenie
„Dwór położony jest na północnym krańcu dawnego parku angielskiego, który od XIX wieku otacza zamek w Pszczynie. Zbudowany na łagodnym wzniesieniu, stanowi północne zakończenie głównej osie parkowej, której południowym punktem jest właśnie wspomniany zamek. W towarzystwie pobliskich budynków gospodarczych, takich jak oficyna, budynek folwarczny, stajnia oraz wozownia, tworzył kiedyś spójną całość architektoniczną, związaną z pałacem za pomocą wysadzaną drzewami aleją.
Historia
Dwór „Ludwikówka” to obiekt o bogatej historii, wzniesiony około roku 1800, z możliwym datowaniem na 1805. Projekt był realizowany pod czujnym okiem Wilhelma Puscha, architekta związanym z ówczesną władzą w Pszczynie, rodziną Anhalt-Köthen. Budowla, murowana na planie prostokąta, charakteryzuje się niską, parterową formą z mieszkalnym poddaszem oraz piwnicą.
Front dworu zwrócony jest ku południowemu zachodowi, a jego elewacja frontowa liczy dziewięć osi oraz wyróżnia się ponadczasowym portykiem, który składa się z czterech potężnych kolumn w stylu toskańskim, podtrzymujących trójkątny przyczółek zdobiony żeliwnym kartuszem z herbem Anhaltów. Na poziomie parteru, poniżej portyku, znajduje się wąski taras, do którego prowadzą schody z obu stron.
Tylną elewację dworu zdobi jedenastoosiowa kompozycja, z trójosiowym ryzalitem w centralnym miejscu, podkreślonym czterema śmiałymi pilastrami. Całość zwieńczona jest kostkowym gzymsem oraz niskim trójkątnym szczytem. Dach o konstrukcji naczółkowej, który pierwotnie pokryty był łupkiem, obecnie zyskuje nowe życie dzięki pokryciu w formie płytek łupkowych.
Układ wnętrz w dworze pierwotnie był dwutraktowy, aczkolwiek z biegiem lat przekształcony. W pokojach znajdują się sufity z fasetami, co nadaje im elegancki charakter. Historia nazwy „Ludwikówka” wiąże się z imieniem Ludwika Anhalta (1783–1841), najmłodszego syna Fryderyka Erdmanna Anhalta, dla którego dwór został wznieciony. Niemiecka nazwa Schloss Ludwigswunsch dosłownie oznacza „Pałac Życzenie Ludwika”.
Przed objęciem władzy w nowo utworzonym Księstwie Pszczyńskim w 1825 roku, a dokładniej do 1830 roku, Ludwik był stałym mieszkańcem tego dworu. W latach jego panowania w księstwie (1830–1841) „Ludwikówka” stała się głównym miejscem jego pobytu oraz ośrodkiem życia dworskiego w Pszczynie. W pobliżu dworu wytyczono później drogę konną, znaną jako Reitweg, łączącą z innym ulubionym miejscem pszczyńskich książąt – myśliwskim zameczkiem w Promnicach.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Włodarska Teresa: Turystyczne wyprawy księcia Ludwika, w: Materiały Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie t. II. Pszczyna: Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie, 1983 r., s. 83–93. ISSN 0209-3163.
- Płazak Ignacy: Pszczyna. Zabytki miasta i regionu. Przewodnik po muzeum. Pszczyna: Muzeum Wnętrz Pałacowych w Pszczynie, 1974 r., s. 24.
- a b Rejduch-Samkowa Izabela, Samek Jan (red.): Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom VI. Województwo katowickie. Zeszyt 10. Powiat pszczyński. Warszawa: Instytut Sztuki PAN i Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, 1961 r., s. 30.
Pozostałe obiekty w kategorii "Zabytki":
Brama Wybrańców w Pszczynie | Brama Chińska w Pszczynie | Zamek w Pszczynie | Stajnie zamkowe w Pszczynie | Pawilon herbaciany na wyspie (Pszczyna) | Lodownia w Pszczynie | Powozownia zamkowa w PszczynieOceń: Dwór „Ludwikówka” w Pszczynie