Stajnie zamkowe w Pszczynie

Obiekt został zaprojektowany w formie murowanej z cegły, przy czym jego bryła posiada prostokątny kształt wydłużony w osi wschód-zachód. Stajnie są piętrowe i posiadają charakterystyczną okrągłą wieżę-basztę, która jest usytuowana w północno-zachodnim rogu, łącząca się bezpośrednio z ujeżdżalnią. Ta imponująca baszta zwieńczona jest dachem hełmowym o wyrafinowanej linii spadu, zaś jej szczyt zdobi niewielka bania.

Budowa stajni, podobnie jak powozowni, miała miejsce w latach 1864–1867 i została zrealizowana według projektu znanego architekta Oliviera Pavelta. Styl architektoniczny łączy w sobie różnorodne wpływy historyczne, których efektem są neoromańskie elewacje oraz neogotyckie wnętrza. Elewacja frontowa zyskała szczegółowe zdobienia w postaci kamiennych szkarp oraz ryzalitu zamykającego się trójkątnym przyczółkiem, w którym umieszczono neoromański portal.

Okna frontowe zachwycają swoją różnorodnością — na parterze znajdziemy okrągłe formy, podczas gdy w górnej kondygnacji wąskie bliźniacze okna zamykają się półkolistymi łukami. Całość dekoracji dopełnia kamienny fryz arkadkowy, który wieńczy budowlę.

Wnętrze parteru stajni zaprojektowane zostało jako obszerna, jednolita hala trójnawowa, która nakryta jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym podpartym żeliwnymi kolumnami. Sklepienia te, ozdobione neogotyckimi polichromiami, stają się prawdziwą ucztą dla oka dzięki zastosowanym motywom florystycznym i geometrycznym. Na piętrze usytuowane są pomieszczenia o dwutraktowym układzie, dostępnym przez korytarz biegnący wzdłuż dłuższej osi obiektu.

W 2003 roku podjęto ważną decyzję o zabezpieczeniu i remoncie stajni w ramach porozumienia między Marszałkiem Województwa Śląskiego a władzami Pszczyny, co miało na celu przekazanie obiektu w użytkowanie Muzeum Zamkowemu w Pszczynie. Uroczyste otwarcie nastąpiło 12 lipca 2013 roku, a obecnie w stajniach znajdują się różnorodne ekspozycje muzealne, które przyciągają rzesze zwiedzających.